Cuối cùng thì các thiết bị cắm điện nhưng không xài trong nhà tốn bao nhiêu tiền điện?

Những thiết bị phổ biến và lượng điện mà nó hao phí khi cắm điện không bật

Số thiết bị và loại công nghệ thiết bị đó dùng nói ra thì muôn trùng, mình sẽ chọn những thiết bị phổ biến đại diện cho từng khu vực trong một căn nhà hiện tại, sau đó ở từng thiết bị sẽ đi ngâm cứu thử công nghệ cũ và mới thì chế độ chờ sẽ ăn điện khác nhau ra sao. Bên dưới đây là các kết quả mình tìm được và tổng hợp lại. Ở bên dưới, chúng ta sẽ mặc định là chế độ chờ, chế độ stand by nghĩa là cắm điện mà không bật cho gọn nhé.

Ở đâu ra mình có mấy con số bên dưới?

Chắc chắn là mình không thể và cũng không có đủ thiết bị, thời gian để đi đo hết toàn bộ công suất lãng phí của toàn bộ các thiết bị bên dưới (mà muốn cũng không được, cục đo công suất mình đang có khá bèo). Do đó mình thử đi tìm xem có nguồn nào uy tín đã đo chưa. May là gần đây Google họ ra cái AI Search tiện ghê, mình gõ cụm “[tên thiết bị] + standby phantom load”, nó sẽ tự đi cào hàng trăm nguồn trên internet đã từng đo thiết bị để trả về kết quả tổng hợp kèm link. Mình bấm vào coi từng cái double check lại lần nữa rồi lấy số. Nhờ vậy mình mới có được số liệu của hàng chục thiết bị bên dưới, chứ như hồi xưa là đi kiếm và đọc ngu người luôn.

Tất nhiên, con số này không tuyệt đối chính xác nhưng mức độ hình dung ở bài viết này là hoàn toàn có thể chấp nhận được. Nếu bạn nào muốn tra thiết bị nào khác ăn bao nhiêu điện, có thể thử search bằng cách này nhé.

Phòng khách: TV và hệ thống giải trí

Đối với các thiết bị đời cũ:

TV CRT hồi xưa: các TV sử dụng bóng cathode hồi xưa có thể ăn tới 10-15W điện, lớn hơn rất nhiều so với các TV hiện đại sau này.

• Các TV plasma: các mẫu này nổi tiếng là tốn điện nhiều khi bật xài, tuy nhiên khi ở chế độ chờ thì đâu đó loanh quanh 1W, nhưng vẫn cao hơn nhiều các TV LED sau này.
• Các đầu VCR cũ: có thể tốn tới 7W ở chế độ chờ, thống kê cho thấy tận 50% tổng năng lượng do tụi này ăn hàng năm lại ở trạng thái “tắt”.

Các thiết bị hiện đại sau này:

Về TV, cũng là nhóm rắc rối nhất ở thời hiện đại do còn chia theo công nghệ tấm nền, kích thước và những tính năng thông minh của nó. Cơ bản nhất, đối với hầu hết các mẫu TV hiện đại, nếu có nhãn ENERGY STAR thì đảm bảo yên tâm ở chế độ chờ do đã phải tuân thủ rất nhiều quy định nghiệm ngặt. Điểm quan trọng trong số các quy định đó là phải chờ không ăn quá 0.5W đối với chế độ chờ thụ động và không quá 1W đối với TV có kết nối mạng (chế độ chờ chủ động). Chính vì chuẩn này mà hiện tại, hầu hết các mẫu TV dù là LCD hay OLED đều chờ ở dưới 1W và thường dưới 0.5W, tương đương với đâu đó 2.25% tới 5% so với lúc bật.

• Đào sâu vào chi tiết hơn, chế độ standby thông thường ở những chiếc TV trước đây sẽ sẽ ăn khoản 0.5 đến 5W. Những mẫu TV càng về các năm sau này thì con số sẽ giảm xuống chỉ còn 0.5 tới 1.3W ở chế độ standby tùy mẫu.
• Có tồn tại khác biệt nhỏ giữa chế độ chờ ở những kích thước TV khác nhau. Tuy nhiên khác biệt giữa 32 inch và 75 inch là không hề đáng kể.
• Do bản chất công nghệ nên dĩ nhiên có sự khác biệt giữa công nghệ tấm nền OLED và LCD khi vận hành, tuy nhiên ở chế độ chờ thì tấm nền tắt nên gần như không khác biệt.

Các chế độ thông minh: đây mới là bọn làm rối chuyện và góp nhiều điện tiêu thụ vào chế độ chờ, tùy vào tính năng đó là gì. Mình gom được một vài con số tương ứng với các tính năng sau đây:

• Có chế độ Quick Start / Fast Boot: Chế độ này phải liên tục vận hành một số thành phần thiết yếu trong TV, dẫn tới ăn từ 3 tới 20W.
• Chế độ trợ lý giọng nói chờ: Nếu TV có tính năng bật lên bằng giọng nói, micro và nhiều thành phần khác phải liên tục hoạt động. Các mẫu TV thông minh “đời cũ” có thể tốn khoảng 18-23W điện cho tính năng này, tuy nhiên các mẫu sau này hiện đại hơn chỉ còn tốn có 1-2W điện.
• Kết nối mạng: khi kết nối wifi hoặc cáp ethernet liên tục để update ngầm hoặc điều khiển các app cũng sẽ tiêu thụ lượng điện nhất định, dao động từ 0.5 tới 5W.
• Update phần mềm khi stand by: nhiều chiếc TV có hỗ truyện chuyện tự download và cập nhật phần mềm và hành động này cũng ăn một ít điện, tuy nhiên hầu như không đáng kể tới bởi thời gian thường rất ngắn và diễn ra nhanh, không thường xuyên.
• Giữa các nền tảng GoogleTV, Tizen và webOS cũng có mức ăn điện khác nhau ở chế độ chờ. Lượng điện này chủ yếu từ tính năng alway-on như OK Google (ăn tận 20W ở một phép đo hồi năm 2019). Nếu so sánh kỹ thì GoogleTV có khả năng ăn 0.5W ở chế độ stand by cơ bản nhất, trong khi Tizen sẽ ăn từ 0.3-0.5W tùy mẫu, còn webOS thì thường cũng chỉ dưới 0.5W.

Về các thiết bị giải trí, box TV, đầu kỹ thuật số, đây mới chính là những thiết bị có thể tiêu thụ điện đáng kể nếu so với những thứ khác trong phòng khách hiện đại. Bên dưới đây là một số đại diện:

• PS5: hóa ra thằng này tiêu thụ khá nhiều điện mà chúng ta không biết ở chế độ chờ với các tình huống khác nhau:

1. Chế độ rest mode: không có chạy cái gì khác, PS55 tiêu thụ khoảng 0.3-0.5W ở chế độ chờ.
2. Khi kết nối mạng, cho phép tải các bản cập nhật hoặc bản vá, lượng điện lúc này có thể tốn khoảng 1.2-1.5W.
3. Tắt nhưng đang sạc tay bấm, khi bật chế độ cấp nguồn ra USB vầ trong quá trình sạc thì lượng điện có thể tăng lên 3.7 tới 4W.

• TV Box: tùy vào thế hệ nào mà lượng điện tiêu thụ ở chế độ chờ sẽ thay đổi, tuy nhiên gần như cũng không đáng kể.
• Apple TV 4K 2021: xấp xỉ 0.4W ở chế độ đã kết nối mạng.
• Apple TV 4K 2022: khoảng 1.3 – 1.5W.
• Những mẫu khác Apple TV khác cũ hơn: khoảng 0,8W.
• Chromecast Ultra (đo năm 2019 bởi NRDC): ăn khoảng 2.2W điện
• Roku Ultra (đo năm 2019 bởi NRDC): ăn 2.7W điện
• SHIELD TV 2019: xấp xỉ 1.9-2W điện ở sleep mode.
• SHIELD TV 2017: xấp xỉ 5W điện ở sleep mode.

Dock của robot hút bụi lau nhà: không tính chế độ sạc cho con robot, khi nó nằm yên trong dock thì vẫn tồn tại ác kết nối như Wifi, sạc nhỏ giọt (một số mẫu có vụ liên tục duy trì pin để luôn 100% khi khởi động), các tính năng thông minh khác,… Tùy vào mẫu robot, các tính năng mà sẽ có những mức khác nhau.

• Ecovacs Dock: khoảng từ 3-7W, các mẫu càng mới thì con số này càng nhỏ.
• Dreame Dock: một người dùng đo được Dreame L20 Ultra ăn 5-6W ở chế độ nghỉ, không sạc hoặc sấy.
• Xiaomi Dock: mẫu dock sạc chuẩn Standard (cho Mi Robot Vacuum Mop Pro hoặc Roborock S5,…) sẽ tốn khoảng 2-3W. Mẫu dock Omni (cho Xiaomi Omni, Roborock S7 maxV Ultra) sẽ tốn khoảng 5-6W khi stand by.

Máy lạnh: mình thắc mắc là có hay không chuyện tắt máy lạnh, không ngắt cầu dao thì nó tốn bao nhiêu điện. Tìm hiểu thử thì dù tắt, không làm mát, nhưng vẫn có một ít điện được tiêu thụ để vận hành các thành phần bên trong sẵn sàng nhận tín hiệu từ remote, hoặc theo dõi nhiệt độ, hoặc các tính năng thông minh như kết nối Wifi điều khiển từ xa. Một số ước tính nói rằng con số này đối với các mẫu máy lạnh đời cũ là khoảng 2W và các mẫu máy inverter hiện đại hơn thì đâu đó khoảng 0.9W (nếu có wifi thì sẽ cao hơn xíu)

Góc làm việc

Nếu bạn có một góc làm việc tại nhà, thì tùy vào nền tảng bạn xài mà ở chế độ ngủ của nó sẽ có những vấn đề khác nhau.

Đối với máy tính Windows chia theo 3 chế độ:

• Chế độ ngủ (Sleep): sẽ tiêu thụ một lượng nhỏ năng lượng, khoảng 5.1W để giữ cho RAM được cấp điện để khởi động lại nhanh.
• Chế độ ngủ đông (Hibernate): tiêu thụ ít điện hơn, chỉ khoảng 1.4W bởi lúc này gần như toàn hệ thống ngắt điện hoàn toàn.
• Tắt nhưng vẫn cắm điện (shutdown): tình huống này vẫn tiêu tốn lượng điện có thể lên tới 1.2W (các bạn để ý là vẫn còn điện nuôi board chẳng hạn) và có thể lên tới tận 2.3W để duy trì các tính năng như Wake on LAN.

Nếu là Laptop Windows 10 hay 11, ở chế độ Modern Standby, vẫn còn các kết nối mạng, các app vẫn update hoặc nhận noti thì lượng điện có thể tốn 1-5W. Đối với Laptop gaming thì con số này sẽ tăng lên một chút do bản chất phần cứng và có thể nuôi thêm các tính năng đặc thù.

Nếu là laptop ARM Windows, thí dụ như mẫu Snapdragon X Elite thì gần như không tốn, một phép đo cho thấy là nó chỉ tốn 0.7W trong 12 tiếng.

Đối với Macbook, iMac hay MacPro, nếu ở chế độ stand by dạng gấp lại thì tốn đâu đó 1-3W. Nếu tắt hẳn thì con số này sẽ xuống còn khoảng 0.25-0.98W đối với các mẫu mac chip Apple silicon sau này.

Mặc dù không nhiều giá trị trong bài này, nhưng mình cũng đi tìm thử thì một chiếc router wifi thông thường có mức tiêu thụ từ 2-20W, trung bình đa số là khoảng 6W. Dĩ nhiên đây là các thiết bị chạy 24/7, tắt là không có mạng, tuy nhiên mỗi năm cũng chỉ tốn 53kWh, cơ bản là rất nhỏ trong một hộ gia đình nên không đáng để bận tâm lắm.

Nhà bếp

Quanh quẩn nhà bếp thì đối tượng đáng chú ý nhất chính là chiếc lò nướng hoặc lò vi sóng có đồng hồ kỹ thuật số. Có thống kê còn nói rằng một lò vi sóng thông thường có thể tiêu thụ nhiều điện năng hơn để cấp nguồn cho đồng hồ kỹ thuật số của nó trong một năm so với việc hâm nóng thức ăn, bởi vì đồng hồ chạy 24/7 trong khi chức năng hâm nóng chỉ được sử dụng trong vài phút. Các số liệu cho thấy lượng điện tiêu thụ sẽ dao động từ 2W tới 4.5W để vận hành cái đồng hồ này.

Bếp từ trông có vẻ nghiêm trọng nhưng hóa ra lượng điện tiêu thụ ở chế độ chờ lại không quá thấp. Các mẫu bếp ra đời từ 2012 đến sau này chỉ tốn từ 1-2W ở chế độ chờ, chủ yếu để vận hành các cảm biến duy trì các nút bấm cảm ứng khi người dùng chạm vào hoặc những tính năng an toàn vốn cần phải chạy âm thầm liên tục.

Củ sạc điện thoại, adapter,…

Cái này là cái tạo nên nhiều myth nhất trên mạng khi mình đi đọc. Rất nhiều ý kiến hay thậm chí bài viết cảnh báo là tất cả các bộ sạc đều là những thiết bị hút điện dù không sạc. Tuy nhiên, đó là câu chuyện của rất nhiều năm về trước. Những cục sạc công nghệ quá cũ hồi xưa sẽ dùng các biến áp tuyến tính kích thước lớn, nặng và kém hiệu quả để chuyển dòng AC áp cao xuống dòng AC áp thấp, quá trình. Quá trình điện từ này sẽ liên tục tốn điện và tỏa nhiệt trong suốt quá trình cắm vào ổ điện, bất kể là có cục sạc hay laptop cắm vào hay không. Lượng điện lãng phí này có thể lên tới 0.3W hoặc hơn.

Tuy nhiên những cục sạc hay adapter hiện đại sau này không chỉ nhỏ, nhẹ và hiệu suất cao hơn, mà tất cả đều sử dụng mạch biến tần cho khả năng chuyển dòng hiệu quả hơn rất nhiều. Với các bộ sạc này, khi không cắm tải vào thì gần như tắt luôn hoặc lượng tiêu thụ là không thể đo được dễ dàng. Người ta kiểm tra thử kỹ thì hầu hết chỉ đâu đó khoảng 0.05W đến 0.1W, nhưng các trường hợp này cũng rất hiếm. Do đó từ rất lâu rồi người ta đã khẳng định lời khuyên “rút cục sạc khỏi ổ điện khi không sạc” đã rất lỗi thời, chỉ còn là di sản từ thời còn sử dụng các biến áp không hiệu quả và hiện nay đã không ai còn xài.

Trên đây là một số thiết bị phổ biến có thể có trong một hộ gia đình. Có thể thấy hồi xưa, công nghệ cũ nên mức điện tiêu thụ lãng phí khi cắm điện vẫn còn cao, đặc biệt là đối với các thiết bị giải trí hay củ sạc cũ. Trong khi đó ngày nay, vấn đề chuyển sang một mạng lưới nhiều thiết bị hơn, hiện đại hơn nên công suất ở chế độ chờ ở từng thiết bị đã được giảm đáng kể. Cho dễ hình dung, một hộ gia đình năm 1995 có thể có 3-4 thiết bị chờ và lãng phí cao. Trong khi đó một căn nhà ở năm 2025 này có thể có tận 20-30 thiết bị cắm điện và tốn công suất thấp. Do đó, tổng tải có thể tương tự, hoặc có thể cao hơn. Vậy nếu cao hơn thì cao hơn tới cỡ nào, có ảnh hưởng nhiều tới tiền điện hay không.

Thử với một căn nhà hiện đại cơ bản

Trên đây đã là những thiết bị phổ biến có thể có ở trong nhà, có thể thấy là mỗi món đều có mức công suất tiêu thụ khá nhỏ khi cắm điện, thậm chí là không đáng kể. Thế nhưng “mỗi thứ một chút, nhiều thứ cộng lại thì tốn tiền không”. Mình sẽ thử list ra một căn nhà hiện đại ngày nay, chọn những thiết bị “hao điện nhất” khi cắm mà không bật để thử xem tổng hao phí sẽ là bao nhiêu thử xem.

Căn hộ này sẽ bao gồm: 1 TV hiện đại, 1 Apple TV 4K 2022, 1 router, 1 máy lạnh, 1 lò vi sóng loại có đồng hồ, 1 PC ở ché độ hibernate thường xuyên, 1 cái PS5 ở chế độ chờ, 4 cục sạc điện thoại/tablet và 1 router wifi. Mỗi thiết bị chọn tải lãng phí do cắm điện cao nhất, sau đó tính ra mức tiêu thụ kWh hàng tháng và hàng năm. Mình giả định ở phép tính này là tính luôn cả 24 tiếng luôn cho gọn, chứ tính cả lúc bật có tải để trừ ra nữa thì nó muôn trùng.

Một vấn đề quan trọng khi tính tiền điện là dựa vào biểu giá điện sinh hoạt theo bậc của EVN ở VN. Tính ra tổng số kWh lãng phí do cắm điện mà không xài có thể chỉ có 15kWh hay 15 số điện, trông có vẻ cũng không nhiều lắm mỗi tháng. Vấn đề là nếu lỡ với các sinh hoạt bình thường, hộ gia đình đó đã đạt mức tiêu thụ điện ở một bậc 3, giờ cộng thêm bọn lãng phí này lại bị đẩy toàn bộ mức tiêu thụ lên tính ở giá bậc 4 mắc hơn nhiều so với giá bậc 3, có nguy cơ đẩy hóa đơn điện lên cao hơn đáng kể.

Để tính ra tiền thử, mình xài biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt của EVN (Quyết định 1279/QĐ-BCT, ngày 9/5/2025). Chi phí được tính dựa rtene giả định rằng lượng điện năng chờ này được cộng vào mức tiêu thụ cơ bản của một hộ gia đình, đẩy nó được tính ở các bậc giá cao nhất mà hộ gia đình đó đạt tới, nghĩa là bậc 4 2998 VNĐ/kWh. Có thể thấy ở kịch bản “xấu nhất” này, tiền điện hàng tháng bị lãng phí do cắm điện sẽ rơi vào 46,6 ngàn đồng, dồn cả năm lại sẽ là gần 560 ngàn đồng.

Lời khuyên “hãy cảnh giác và rút phích cắm điện ra” đã lỗi thời

Trên đây là toàn bộ những gì mình tìm hiểu được để trả lời cho câu hỏi ban đầu của chính mình: “cuối cùng thì tổng tiền điện lãng phí do cắm dây điện mà không bật thiết bị là bao nhiêu”. Như đã đề cập ban đầu, việc đánh giá con số tiền này là có lớn đáng kể hay không phụ thuộc vào từng người. Từ đó, việc quyết định có rút điện ra khi không xài sẽ phụ thuộc vào quan điểm của bạn, có đáng để bỏ công sức ra hay không.

Cũng qua đây, chúng ta thực sự hiểu hơn giá trị của nhãn dán năng lượng màu xanh ENERGY STAR khi đi mua các món đồ điện gia dụng và cả những cài đặt tiết kiệm Eco có thể tùy chỉnh được để tiết kiệm năng lượng.

Và quan trọng hơn, tổng kết lại thì lời khuyên “hãy cảnh giác và rút phích cắm điện ra” theo mình là đã cũ. Thực tế mới, lời khuyên đó nên được thay là “hãy thông minh và mua sắm hiệu quả” hơn là sử dụng biện pháp cực đoan, rút điện sạch ra và đưa căn nhà chúng ta quay về với thập niên 90 của các thiết bị tiện ích công nghệ. Hy vọng rằng bài viết có những thông tin hữu ích cho các bạn. Chúc vui.