Một ví dụ cụ thể là Skobot, một chú robot nhỏ xinh, có hình dáng như chú vẹt máy, được đeo trên vai, đầu đội “tai động vật”, thân hình tròn trĩnh, luôn rực rỡ sắc màu. Đây là phát minh của Danielle Boyer người Anishinaabe. Skobot không chỉ biết nói tiếng Anishinaabemowin, mà còn có thể “trò chuyện” với trẻ nhỏ bằng giọng thật của các em, giúp các bạn nhỏ tiếp cận, thực hành và yêu thích ngôn ngữ mẹ đẻ dưới hình thức tương tác gần gũi, vui nhộn. Chú robot này được lấy cảm hứng từ các món đồ chơi công nghệ phổ biến như Elmo. Bên cạnh đó, Skobot còn được lập trình để trả lời các câu hỏi về từ vựng, phiên âm, hoàn toàn bằng những tệp âm thanh thu sẵn, tạo nên cảm giác sống động như đang nói chuyện với một “bạn đồng hành nhỏ”.
Sự sáng tạo bản địa còn thể hiện qua dự án First Languages A.I. Reality (FLAIR) tại Canada, một dự án quy tụ nhiều chuyên gia AI và ngôn ngữ học. Điểm đặc biệt của FLAIR nằm ở việc phát triển giải pháp “ngôn ngữ trong một chiếc hộp”: phần cứng nhỏ gọn chứa sẵn giáo trình giọng nói, dễ dàng tùy chỉnh theo từng cộng đồng và ngôn ngữ, cho phép mở rộng ngay cả với những nơi chưa từng tiếp cận công nghệ hiện đại. Đội ngũ FLAIR chú trọng nghiên cứu công nghệ nhận diện giọng nói tự động, giúp AI có thể nhận biết và xử lý hội thoại tự nhiên, mang sắc thái bản địa chân thực.
Không chỉ dừng lại ở các ngôn ngữ còn một số ít người sử dụng, các nhà khoa học còn khát vọng “giải cứu” cả những ngôn ngữ đã gần như biến mất, dạng như những ngôn ngữ không có bất kì nguồn tài nguyên hỗ trợ nào. Nhà nghiên cứu Jared Coleman đã tiên phong xây dựng một mô hình dạy cho AI nắm vững các quy tắc ngữ pháp, từ vựng tiếng Paiute, vốn là ngôn ngữ không có bất kỳ kho dữ liệu công khai nào, rồi để AI thử sức vận dụng vào thực tiễn đối thoại, dù ban đầu chỉ là các mẫu đơn giản đảm bảo đúng ngữ pháp. Hay một số chatbot như Masheli cũng ra đời để kể các tích truyện xưa, luyện kỹ năng hội thoại bằng tiếng Choctaw, hoặc chuyển đổi qua lại giữa tiếng Anh và ngôn ngữ bản địa, giúp phạm vi tiếp cận mở rộng hơn bao giờ hết.
Nguồn:Baochinhphu.vn